Σκουφάς, Νικόλαος

Ηπειρώτης Φιλικός (Κομπότι, Άρτα 1779 - Κωνσταντινούπολη 1819). Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στην Άρτα, όπου άσκησε για ένα διάστημα το βιοτέχνη των σκούφων (απ’ όπου και το επώνυμο του). Το 1813 ο Σ. βρίσκεται στη Ρωσία· στην Οδησσό ξαναρχίζει το παλιό βιοτεχνικό του επάγγελμα, αλλά χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Εκεί γνωρίζεται με άλλους δύο συνιδρυτές της Φιλικής, τον Παναγιώτη Αναγνωστόπουλο και τον Εμμανουήλ Ξάνθο. Το 1815 οι τρεις πατριώτες είχαν ήδη συστήσει την Εταιρεία των Φιλικών, ύστερα από πρόταση του Σ., ο οποίος και ανάλαβε πρώτος τη διάδοση της μεταξύ των ομογενών της Ρωσίας. Οι πρώτες ωστόσο απόπειρες του Σ. απέτυχαν στην Πετρούπολη και στη Μόσχα, αλλά ευδοκίμησαν, στις αρχές του 1816, στην Οδησσό. Εδώ ο Σ. συνεργάστηκε με τον Άνθιμο Γαζή, τον οποίο επιφόρτισε να κατηχήσει τους Στερεοελλαδίτες αρματολούς και κλέφτες (1818). Ο ίδιος ανάλαβε να διαδώσει την ιδέα της Φιλικής στην Πελοπόννησο· πέρασε γι’ αυτόν το σκοπό στην Κωνσταντινούπολη, αλλά η κακή του υγεία - που τον οδήγησε μέσα σ’ ένα χρόνο (31 Ιουλίου 1819) στον τάφο - δεν του επέτρεψε να ολοκληρώσει την αποστολή του. Παρόλα αυτά πρόλαβε στην οθωμανική πρωτεύουσα και, από κοινού με τον Ξάνθο και τον Τσακάλωφ, έθεσε τα θεμέλια της οργάνωσης και της μετέπειτα δράσης της Φιλικής Εταιρείας. Δυστυχώς και ο Σ. και ο Τσακάλωφ δεν άφησαν απομνημονεύματα για τη δραστηριότητα τους και το ρόλο τους στα πρώτα βήματα της οργάνωσης, γεγονός που προκάλεσε αργότερα την υποτίμηση (εκ μέρους του Αναγνωστόπουλου και κατά ένα μέρος και εκ μέρους του αντίπαλου του Ξάνθου) της αληθινής προσφοράς των δύο Ηπειρωτών πατριωτών. O Νικόλαος Σκουφάς (1779-1819) σύστησε, μαζί με τον Αναγνωστόπουλο και τον Ξάνθο, την «Εταιρεία των Φιλικών» και έθεσε, μαζί με τον Ξάνθο και τον Τσακάλοφ, τα θεμέλια της οργάνωσης και της δράσης της Εταιρείας.